65 yaş yanlışlığı

GEÇTİĞİMİZ hafta bir yanlıştan dönüldü. Neydi o?

 “Var mı, yok mu” travması yaşanırken, Sağlık Bakanı  6 Haziran Cumartesi-7 Haziran Pazar gününü içeren 48 saatlik sokağa çıkma yasağı için “Yok” dedi.

Ardından İçişleri Bakanı, “Yasak” koydu.

Cuma öğle saatlerinde Cumhurbaşkanım, “Yasağı kaldırdım” açıklaması yaptı.

Bir yanlıştan dönüldü. Türkiye sanki bayram yaptı.

Şimdi, dönülmesi gereken bir yanlış daha var. Ama öncelikle…

***

Hiç merak ettiniz mi? Adli Para Cezası nedir? Başınıza gelmemiştir, ama her an gelebilir. Eğer şimdilerde bir de 65 yaş üzerinde iseniz, vay halinize. Yandınız ki tam yandınız.

Efendim hikayemiz şöyle başlıyor: Kiracınız var. Uzun süredir kira ödemiyor. Sırra kadem basmış. 1, 3, 5 ay geçiyor. Tık yok.

Duyuyorsunuz ki, bir ara evden eşyalar çıkmış. Sanki taşınmışlar. Sanki değil, taşınmışlar.

Ama art niyet var. Nasıl mı? Anlatacağım.

Ev sahibi olarak diyorsunuz ki, “Bakayım ne oluyor?” Evde aylardır ses yok.

Eee, anahtarınız da var. Haydi bakalım girin içeri. Giriyorsunuz da.

Aaa, o ne? Kırık dökük bir kanepe. Birkaç çatal, kaşık. Çöplük eşyalar. Siz, “Gitti birikmiş kiralar” diye düşünüverin, kiracı bunu duyuyor.

Sizi mahkemeye veriyor. “Evime zorla girildi. Hala orada yaşıyorum” diye.

Kısaca sonuç: Kiracı haklı.

“Uzlaşın” deniyor. Uzlaşırsan yine paran gidecek.

Uzlaşmadın. Sonuç: Ev sahibine Adli Para Cezası.

***

Önce anlayalım. Türk Ceza Kanunu (TCK) madde 52. Buna göre suç karşılığında hapis ve adli para cezası olmak üzere iki tür ceza yaptırımı uygulanabilir. Adli Para Cezası’na bir suçun cezası olarak yalnızca mahkemeler tarafından hükmedilebilir.

Bir de İdari Para Cezası var. Diğer tüm devlet kurumlarının verdiği para cezaları İdari Para Cezası’dır.

Adli Para Cezası, İdari Para Cezası’ndan farklı olarak ödenmediğinde hapis cezası ile sonuçlanabilecek bir yaptırım türüdür. İdari Para Cezası suç karşılığında verilen bir ceza olmadığı için ödenmediği zaman hapis cezasına çevrilemez.

Kaç Çeşit Adli Para Cezası var? TCK’daki düzenlemeye göre yargılanan bir şahsa 4 farklı yöntemle Adli Para Cezası verilebilir.

1. Doğrudan Hükmedilen Adli Para Cezası.

2. Seçenek Yaptırım Olan Adli Para Cezası.

3. Hapis Cezasından Çevrilen Adli Para Cezası.

4. Hapis Cezası ile Birlikte Hükmedilen Adli Para Cezaları.

Ama bunları ve detaylarını bırakalım. Avukat olacak değiliz ya. Dönelim yine hikayemize.

En azından, “Kiracıya para kaptırmadım” diye sevinerek yediğiniz para cezasını sineye çekiyorsunuz.

***

Hikayenin ikinci ve can alıcı bölümü başlıyor.

Diyelim ki cezanız 1000 Türk Lirası. Bunu 10 taksite çevirebiliyorsunuz. Ayda 100 lira. “Eh 65 yaşını geçmişim. Emekliyim de. Her ay gider yatırırım. Bana dokunmaz. Hem de değişiklik olur, vakit geçiririm” diye düşünebilirsiniz.

Para nereye yatıyor? Adliye’deki Maliye Veznesi ya da Vergi Dairesi’ne.

Yatırılan ödeme makbuzu yeniden Cumhuriyet Başsavcılığı’na götürülecek.

“Gayet güzel. Ooooh, ben yatırırım hem vakit de geçer” diyebilirsiniz.

TC (…….) Cumhuriyet Başsavcılığı Asliye (2) İlamat Masası tarafından size verilen belgenin 3’üncü maddesinde bakın ne yazıyor:

“İbraz edilmeyen makbuz sonucunda söz konusu cezanın ödenmemesi sebebiyle hakkınızda bakiye cezanız üzerinden hapse çevirme kararı verilerek kalan bakiye cezanın tümünün tahsil edilmesi hususunda gerekli işlemler başlatılacaktır.”

Yani ödemezsen, doğru hapise.

İyi ama ceza alındığında Koronavirüs yoktu. Eeee, 65 yaşa yasak geldi. Nasıl gidip ödeme yapacaksın?

- Gidemiyorsan aileden birini gönder.

- Yalnız yaşıyorum. Çocuğum yok.

- Başka birini gönder.

- Evet bu mümkün. Saat 16.00’ya kadar ben veya başka biri yatırabilir. Ama her ay kimi bulayım? Neredeyse tam gününü bana ayıracak? Bulunduğun yerden kalk adliyeye git. Kuyruk varsa bekle. Evrakı tasdik ettir. Geri dön. Her ay nereden birini bulacağım?

Üstelik bir de başkasına külfet olmayı sevmeyen, buna alışık olmayan biri iseniz.

- İnternetten gönder.

- İnternetten ödeme yolu yok.

- Postayla havale yap.

- O yöntem de yok. Yani başka formül yok. Hoş, olsa bile sokağa çıkmak yasak.

- Amaaan boşver. Sonra yatırınsın. Faiziyle ödersin. Dert etme.

- Yoooo. Faizle falan kurtulamazsın. Zaten o yöntem bile yok.

İlamat Masası tarafından size verilen belgedeki 6’ncı ve son maddesinde bakın ne yazıyor:

“Taksit gününü geçirdiğiniz takdirde taksit hakkınızı KAYBEDERSİNİZ. Cezanız kalan bakiye üzerinden hapse çevrilir.”

Üstelik bu KAYBEDERSİNİZ kelimesinin altı çizili. Ben de devamını bir de siyah olarak tekrarlayayım. “Cezanız kalan bakiye üzerinden hapse çevrilir.”

Yani herhangi bir sebeple yatırmaz ya da yatıramazsan, yolun sonu parmaklıklar arkası.

***

Güldür Güldür’de en sevdiğim karakterlerin/tiplemelerin başında geliyor Mesut Enişte. Bir programda soyadının Enişte olduğunu öğrendik. Ne diyor Mesut Enişte anlattığı hikayenin sonunda?

- Demem o ki, ne oldu Adli Para Cezası ödeyecek 65’lik adama?

Gerçekten başında bunca dertlerden sadece bir örnek verdiğim bu 65’liklerin hali ne olacak?

Umarım bu yanlıştan da kısa zamanda dönülür.

Söylenti şöyle: Çok yakında haftalık izne pazar haricinde 2 belki de 4 gün daha eklenecek. Bu gibi marjinal şekilde zor durum yaşayan 65 ve üzeri yaştakiler büyük bir sıkıntıdan kurtulacak.