KİRA ARTIŞLARINA ENFLASYON AYARI

Sevgili dostlarım, yeniden merhaba;

Konumuz yine ‘’Dünyada Mekan’’ Kira Artış Oranları 

Ülkemizde yaşayan insanların çoğunluğunun en büyük  sorunu, barınma sorunudur.  Her insan, başını sokacağı bir sıcak yuva özlemiyle yanar tutuşur. Gelir dağılımındaki adaletsizlik, eğitimsizlik ve işsizlik ile birleşince bu sorun katlanıyor çoğumuzun malûmudur. Özellikle, kırsal bölgelerden büyük şehirlere göçen yurttaşlarımızın bu sorunu çok daha sancılıdır.

Bir ev alma hayaliyle nice canlar telef olmuştur. Doğduğu yerde doyamayanların acıklı hikayesini en iyi anlatan, sizin de seyretmiş olduğunuzu tahmin ettiğim; büyük aktör Şener Şen’in  ‘’Züğürt Ağa’’ filmidir. Buna benzer hikâyelere; romanlarda, şiirlerde,  yazılı ve görsel basında rastlamış ve gecekondularda hayatların nasıl harap olduğuna tanık olmuşuzdur.

Bu sorun halen devam ederken, kira artışları yüzde on civarında gerçekleşiyordu.  Geçtiğimiz on yıl öncesine kadar, enflasyon yüzde onların altında seyrederken geçtiğimiz aylarda  yüzde yirmi beş ila yüzde otuzlar sınırına dayanınca, bir kararname ile kira artış oranları yeniden belirlendi.

ÜFE'ye göre belirlenen kira artış oranları, Yeni Ekonomi Paketi YEP ile 2019 -2021 yılları arasında kira artış oranları TÜFE'ye göre yapılacak.

Kira nedir?

Bir konutun, bir mülkün veya taşıt gibi herhangi bir şeyin belli bir bedel karşılığında, bir süre için sahibi tarafından başkasının kullanımına verilmesidir.

Kira artışı nedir?

Çoğunlukla, kira bedelini enflasyona karşı korumak veya kiraya konu olan şeyin değerindeki artışı kira bedeline yansıtmak amacıyla, genellikle her yıl sözleşmenin yenilenmesiyle birlikte yeni kira döneminde ödenecek olan kira bedelinde yapılan güncellemedir.

Kira artışı ne zaman olur?

Kira artışı, kira sözleşmesinin yenilendiği ayda yapılır. Örneğin 5 Mayıs 2017 tarihinde başlayan bir kira sözleşmesi 1 yıl sonra yenilendiğinde 5 Mayıs 2018 tarihinden itibaren kira tutarı kira artışı uygulanarak tahsil edilir.

Ancak, bu yapılan yasal düzenlemeler  yalnız meskenlerde uygulanıyor. Meskenlerde ÜFE oranlarına göre hesaplama yapılırken; işyerlerinde, sözleşmede belirtilen esaslara göre zam yapılıyor.

Mesken kira artış hesaplamalarında kullanılan üretici fiyat endeksi oranları ise her ay Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanıyor

Kanunda belirtilmemesine karşın kira artış hesabında hangi ÜFE oranının kullanılması gerektiği, yine Türkiye İstatistik kurumu tarafından hazırlanan rehberde belirtiliyor. Buna göre, kira artış hesaplamalarında bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranının kira artış hesaplamalarında kullanılması gerekiyor.

TEFE-TÜFE Nedir ?

Öncelikle bu terimlerin ne anlama geldiğini ele almak gerekiyor. TEFE ve TÜFE birbiri ile çok karıştırılabilen kavramlardır. Kısaca, TEFE ile fiyat artışları yani maliyetler belirlenirken, TÜFE ile fiyat artışlarında yaşanan talebin yönü belirlenmektedir.

TÜİK tarafından aylık olarak açıklanan enflasyon rakamlarına göre hesaplanması, 1 Temmuz 2012 itibarı ile yürürlüğe girmiş olan  “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu”nun 344. Maddesine göre yapılmaktadır. İlgili madde gereğince TÜİK’in belirlediği Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) artış oranını geçmemek kaydı ile kira artışı belirlenmektedir.

KİRACININ DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR!

Kiracı, kiralananı özenle kullanmak zorundadır.

Kiracı, kiralananda ve çevrede oturanlara iyi niyet kuralları içinde davranmaya zorunludur.

Kiracı, kiralananı kısmen veya tamamen üçüncü kişilere kiralayamaz, alt kiraya veremez; devir ve temlik edemez.

Kiracı, kiralayanın yazılı izni olmadıkça, kiralananda değişiklik yapamaz; aksi halde, doğacak  zararı karşılamak zorundadır.

Üçüncü kişilerin kiralanan üzerinde hak iddia etmeleri halinde, kiracı, durumu derhal kiralayana haber vermek zorundadır.

Kiracı, kiralananda yapılması gereken onarımları, derhal kiralayana bildirmek zorundadır; aksi halde doğacak zarardan sorumludur.

Kiracı, kat malikleri kurulunca kendisine tebliğ edilen hususları, kiralayana haber vermek zorundadır.

Kiracı, kat malikleri kurulu kararı uyarınca, yapılması gereken işlere izin vermek zorundadır.

Kiracı, kiralanandaki onarımlara katlanmak ve kiralanandaki olağan kullanımdan dolayı yapılması gereken onarımları yapmak/yaptırmak ve giderlerini karşılamak zorundadır.

Kiralananın mülkiyet hakkından doğan vergileri kiralayana, kullanımdan doğan vergi, resim ve harçları kiracıya aittir. Uyuşmazlık halinde, yerel örf ve âdetler uygulanır.

Kiracı, kira sözleşmesinin sonunda, kiralananı aldığı şekilde, kiralayana teslim etmek zorundadır: Keza kiralananla birlikte teslim edilen demirbaşlar da alındığı şekilde, kiralanana teslim edilmediği takdirde, oluşan hasarların bedelinin kiralayana ödenmesi veya eski hale getirilmesi zorunludur.

Kiralananın iyi ve kullanılmaya elverişli halde teslim edildiği asıldır. Aksi durum kiracı tarafından ispatlanmak zorundadır. Kiralananın normal kullanımından dolayı ortaya çıkacak yıpranma ve eksikliklerden dolayı kiracı sorumlu değildir.

Kiracı, kira sözleşmesinin sona ermesi veya satılığa çıkartılması halinde, kiralananın gezilmesine ve incelenmesine izin vermek zorundadır.

Kiralananın boşaltılması/tahliyesi gerektiği hallerde, kiralananın boşaltılmaması durumunda ortaya çıkacak zararlardan dolayı kiracı sorumlu olacaktır.

Kiracı, kendisi  veya birlikte oturanların sağlığı için ciddi tehlike oluşturmayan kusurlardan dolayı, kiralayanı teslim almaktan kaçınamaz, sözleşmeyi bozamaz ve kiradan indirim talebinde bulunamaz.

Kiracı, kiralana yaptığı faydalı ve lüks şeylerin bedelini kiralayandan isteyemez ve sözleşme bitiminde bunları kiralayana teslim etmek zorundadır.

Kiracı, kiralayanın yazılı olurunu almak ve giderleri kendisine ait olmak üzere, genel anten, uydu anteni, kablo televizyon gibi donanımları yaptırabilir.

Marmara Emlak Müşavirleri

Yönetim Kurulu Başkanı

Adnan Yeşiltaş